Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας (Night Eating Syndrome – NES)

Τι είναι το Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας (NES) ; Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα άτομα αναφέρουν την κατανάλωση τροφής κατά τη διάρκεια της νύχτας σα συνήθεια την οποία αδυνατούν να κόψουν.

Πρώτος ο καθηγητής Al. Stunkard το 1955, αναφέρθηκε σε αυτή και την περιέγραψε ως Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας (Night eating syndrome, NES). Από τότε αναδύθηκε ως μία νέα πιθανή διατροφική διαταραχή,για την οποία αναζητείται όχι μόνο η αιτιολογία αλλά και η αποτελεσματική θεραπεία της.  Πρόκειται για συνδυασμό διατροφικής διαταραχής, διαταραχής του ύπνου και διαταραχής της διάθεσης και η διάγνωσή της γίνεται βάσει των παρακάτω κριτηρίων:

* Πρωινή ανορεξία

* Νυχτερινή υπερφαγία (κατανάλωση του 50% ή και περισσότερο της ενεργειακής πρόσληψης μετά της 7 μ.μ.)

* Διαταραχές ύπνου και αϋπνία

Όταν κάποιο άτομο βιώνει τα παραπάνω για τουλάχιστον 3 συνεχόμενους μήνες, τότε είναι πιθανόν να εμφανίζει το σύνδρομο.

Πόσο συχνό είναι;

 Το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας επηρεάζει περίπου το 1,5% του γενικού πληθυσμού, παρατηρείται περισσότερο σε παχύσαρκα άτομα και είναι εξίσου κοινό και στα δύο φύλα.

Τι μπορεί να βιώνει ένα άτομο που εμφανίζει το σύνδρομο;

 Χαρακτηριστικό είναι ότι ο άτομο δεν έχει όρεξη για κατανάλωση πρωινού. Ακόμα κι αν αποφασίσει να λάβει πρωινό, συνήθως το καθυστερεί, ακόμα και αρκετές ώρες μετά την έγερση.

 Κατά τη διάρκεια της νύχτας ξυπνάει τουλάχιστον μία φορά και αναζητά τροφή.  Αν δεν καταναλώσει φαγητό δεν ξανακοιμάται.

 Συνήθως το περισσότερο φαγητό καταναλώνεται μετά το τελευταίο βραδινό γεύμα και όχι κατά τη διάρκεια της μέρας.

 Τα τρόφιμα που επιλέγονται είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, ζάχαρη, λίπος και αλάτι, δηλαδή τις περισσότερες φορές είναι ανθυγιεινά και υψηλής θερμιδικής αξίας.

 Όσον αφορά τη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου, συναισθήματα άγχους, άσχημης διάθεσης και χαμηλής αυτοεκτίμησης  κυριαρχούν. Το άτομο δεν αισθάνεται απόλαυση και ικανοποίηση από το φαγητό, αλλά αντίθετα ντρέπεται και νιώθει ένοχο για όσα έχει καταναλώσει το προηγούμενο βράδυ.

Ποιοι παράγοντες οδηγούν στην εμφάνιση του συνδρόμου;

 Το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας είναι ένας συνδυασμός διαταραχής πρόσληψης τροφής, άσχημης ψυχολογικής διάθεσης και διαταραχής του ύπνου. Η κληρονομικότητα, η δυσκολία στην έκφραση και διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων (π.χ. θυμός, άγχος), τα μακροχρόνια προγράμματα δίαιτας και η αρνητική εικόνα σώματος πιθανόν αποτελούν επιπλέον επιβαρυντικούς παράγοντες. Όσον αφορά τους νευροενδοκρινολογικούς μηχανισμούς του σώματος, η διαταραχή ορμονών που ρυθμίζουν το στρες (κορτιζόλη) , τον ύπνο (μελατονίνη), την όρεξη (λεπτίνη) και την καλή διάθεση (σεροτονίνη) φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του συνδρόμου.

Υπάρχουν τρόποι για να αντιμετωπιστεί το σύνδρομο;

 Η διεπιστημονική συνεργασία διαιτολόγου και ψυχολόγου κρίνεται απαραίτητη. Ψυχολόγος που ειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές, μπορεί να βελτιώσει τη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου, κυρίως μέσω της γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας, η οποία αποτελεί πρότυπο θεραπείας διατροφικών διαταραχών.

 Ο διατροφολόγος τροποποιεί τη διατροφική συμπεριφορά και σχεδιάζει μαζί με το άτομο το κατάλληλο διαιτητικό σχήμα.

 Εναλλακτική μέθοδο αντιμετώπισης αποτελεί η φωτοθεραπεία, που εφαρμόστηκε για τη θεραπεία της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής  και μείωσε τις κρίσεις πολυφαγίας τη νύχτα. Κλινικές έρευνες φαρμακευτικών θεραπειών είναι σε πολύ αρχικό στάδιο. Ωστόσο από τα υπάρχοντα δεδομένα, τα ντοπαμινεργικά και τα αντισπασμωδικά φάρμακα και οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) μπορεί να φανούν αποτελεσματικά. 

.

Τι πρέπει να κάνει ένα άτομο που πάσχει από το σύνδρομο;

1. Να ακολουθεί ένα πλάνο διατροφής με ποικιλία, μέτρο και ισορροπία, εύκολα εφαρμόσιμο, χωρίς αυστηρούς περιορισμούς, αποτελούμενο από 3 βασικά γεύματα και 2-3 ενδιάμεσα σνακ.

2. Να προετοιμάζει ένα σνακ, το οποίο θα έχει δίπλα στο κρεβάτι του στην περίπτωση που ξυπνήσει το βράδυ, με σκοπό να ελέγχει τι καταναλώνει.

3. Να περιορίζει τα διεγερτικά (καφέ, αναψυκτικά τύπου cola, τσάι) που περιέχουν καφεΐνη, και να αποφεύγει το αλκοόλ και τη νικοτίνη που δημιουργούν προβλήματα στον ύπνο.

4. Να αναζητά και να επιλύει τις συναισθηματικές ανάγκες που προσπαθεί να καλύψει μέσω της κατανάλωσης φαγητού τη νύχτα και το οδηγούν σε αυτή τη συμπεριφορά.

5. Να κάνει κάποια άλλη σκέψη, μη σχετιζόμενη με το φαγητό, με σκοπό να "ξεγελάσει" το μυαλό του, όταν ξυπνήσει το βράδυ και η πρώτη του σκέψη είναι το φαγητό που υπάρχει διαθέσιμο για να καταναλώσει.

6. Να καταγράφει την ώρα και την ποσότητα του φαγητού και των σκέψεων που βιώνει πριν και αφού φάει. Η καταγραφή αύτη ίσως το βοηθήσει να βρει το λόγο που οδηγείται στη νυχτερινή υπερφαγία.

7. Να ασχοληθεί με κάποιο χόμπι, με τη φροντίδα του σώματος, με ένα είδος άσκησης, τακτικές που ίσως το βοηθήσουν να διαχειριστεί και το άγχος του.

Μπορεί το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας να μην είναι τόσο συχνό στο γενικό πληθυσμό (περίπου 1 στα 100 άτομα το εμφανίζει), ωστόσο όσοι πάσχουν από αυτό είναι καλό να μπορούν να αναγνωρίζουν την ύπαρξή του και να αναζητούν τρόπους για την αντιμετώπισή του. Λύνοντας ή περιορίζοντας το, θα βελτιώσουν τη διάθεσή τους και την ποιότητα του ύπνου τους, ενώ θα περιορίσουν αρκετά και την πρόσληψη τροφής τη νύχτα. Μην ξεχνάμε ότι το σύνδρομο αποτελεί συνδυασμό διαταραχών της διάθεσης, της πρόσληψης τροφής και του ύπνου και απουσία του το άτομο θα αισθάνεται καλύτερα σε πολλά επίπεδα.

Πηγή:Nutriscience