Έχω δυσκοιλιότητα. Μπορώ να απαλλαγώ;

Η Δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα από τα συχνότερα ιατρικά προβλήματα που βασανίζει τους κατοίκους των σύγχρονων Δυτικών κοινωνιών. Δεν είστε λοιπόν μόνοι σας εάν υποφέρετε από χρόνια
δυσκοιλιότητα, αφού μέχρι και 20% του πληθυσμού στις ΗΠΑ παραπονείται από συμπτώματα δυσκοιλιότητας.

 Περίπου 100000 ασθενείς, κάθε έτος, επισκέπτονται το Γαστρεντερολόγο τους λόγω δυσκοιλιότητας. Σχεδόν όλοι (85%) οι γιατροί χορηγούν ,από την πρώτη ιατρική επίσκεψη ασθενών με δυσκοιλιότητα, καθαρτικά. Όπως θα γίνει φανερό παρακάτω αυτή η αρχική αντιμετώπιση δεν φαίνεται να είναι και η καταλληλότερη. 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ; H δυσκοιλιότητα δεν αποτελεί νόσο, αλλά ένα σύμπτωμα που μπορεί να είναι εκδήλωση πολλών παθήσεων ή διαταραχών. Το πρόβλημα αφορά όλες τις ηλικίες, αλλά αυξάνεται με την ηλικία, το βαθμό μη κινητοποίησης των ασθενών, τη συνύπαρξη άλλων παθήσεων, τον αριθμό και το είδος των λαμβανομένων φαρμάκων, ενώ είναι συχνότερο στις γυναίκες. Σύμφωνα με ένα ευρέως χρησιμοποιηθέντα ορισμό, ως δυσκοιλιότητα ορίζεται η μείωση της συχνότητας των κενώσεων σε λιγότερες από τρείς εβδομαδιαίως ή η ανάγκη για έντονη σύσφιγξη με στόχο την αφόδευση. Πρόσφατα, νεότερα κριτήρια έχουν καθορισθεί για τον ορισμό της ιδιοπαθούς (λειτουργικής) δυσκοιλιότητας. 

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ;
 Η αιτιολογία της δυσκοιλιότητας είναι πολυπαραγοντική. Συνήθως είναι συχνότερη στους ηλικιωμένους (> 65 ετών), αφού το 1/3 από αυτούς υποφέρουν από δυσκοιλιότητα. 

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑΣ ; 
Το ατομικό και το κληρονομικό ιστορικό αποτελούν την αρχή της εξέτασης του ασθενούς από το γιατρό του. Η δακτυλική εξέταση του ορθού (αρχικό τμήμα του παχέος εντέρου) είναι απαραίτητη κατά την κλινική εξέταση του πάσχοντος από δυσκοιλιότητα. Αιματολογικές εξετάσεις μπορεί να αποκαλύψουν την αιτία της δυσκοιλιότητας. Η ορθοσιγμοειδοσκόπηση και η ειλεοκολοσκόπηση παρέχουν σημαντικότατες πληροφορίες και βοηθούν ουσιαστικά (λήψη βιοψιών – ιστολογική εξέταση), στην ανάδειξη βλεννογονικών αλλοιώσεων, οι οποίες σχετίζονται με το σύμπτωμα της δυσκοιλιότητας. Η ακτινογραφία του παχέος εντέρου, βαριούχος υποκλυσμός, επίσης προσφέρει σημαντικές πληροφορίες. Περισσότερο εξειδικευμένες εξετάσεις είναι απαραίτητες, εάν ο γιατρός σας κρίνει ότι πρέπει να γίνει αναλυτικότερος έλεγχος της κινητικότητος του εντέρου όπως: αφοδευσιόγραμμα, έλεγχος ταχύτητας διάβασης παχέος εντέρου και μανομετρία ορθοπρωκτικής περιοχής. 

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Η ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ;
Συχνά επηρεάζεται η ποιότητα ζωής εκείνων που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα. Η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί να σχετίζεται με άλλα προβλήματα, όπως : επιδείνωση της αιμορροιδοπάθειας (πόνος, αιμoρραγία), πρόπτωση ορθού, ραγάδα πρωκτικού δακτυλίου (επίμονος και έντονος πόνος, αιμορραγία) και ενσφήνωση κοπράνων (κοπρόσταση). 

ΠΩΣ ΛΥΝΕΤΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑΣ ; 
Το είδος της διατροφής και η καθιστική ζωή επηρεάζουν σημαντικά την εμφάνιση της δυσκοιλιότητας. Είναι απαραίτητη η καθημερινή λήψη τροφών που περιέχουν συνολικά τουλάχιστον 20 – 35 γραμμάρια ίνες.
 Ειδικότερα η πρωινή λήψη γεύματος με άφθονες ίνες και υγρά (τουλάχιστον ένα ποτήρι νερό) καταπολεμά την δυσκοιλιότητα και βοηθά στην αφόδευση, μετά το πρωινό γεύμα, βοηθούμενη και από την αυξημένη κινητικότητα του παχέος εντέρου τις πρωινές ώρες.
 Αρχικά, για την αποφυγή των ενοχλητικών αισθημάτων του μετεωρισμού και του πόνου της κοιλιάς, είναι προτιμότερη η σταδιακή αύξηση των λαμβανόμενων ινών πρωί και βράδυ με νερό. Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη και η σωματική άσκηση συνεισφέρουν στην πρόληψη, αλλά και στη βελτίωση της δυσκοιλιότητας.
 Ακόμη πρέπει να αναφέρετε στο γιατρό σας φαρμακευτική σας αγωγή που πιθανόν να προκαλεί δυσκοιλιότητα. Εάν παρόλο τις ανωτέρω οδηγίες και συστάσεις η δυσκοιλιότητα δεν αντιμετωπίζεται, τότε το επόμενο θεραπευτικό μέτρο είναι η χορήγηση καθαρτικών. 

ΚΑΘΑΡΤΙΚΑ :
 Τα καθαρτικά ανάλογα του τρόπου δράσης τους, διακρίνονται κυρίως στα αυξάνοντα τον όγκο των κοπράνων, τα μαλακτικά, τα διεγείροντα την εντερική κινητικότητα και τα αλατούχα και ωσμωτικώς δρώντα. Η χρόνια χρήση καθαρτικών δεν συνιστάται, εκτός από σπάνιες καταστάσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας. Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας πρέπει να στοχεύει στην καταπολέμηση της αιτίας.
 Αυξάνοντα τον όγκο των κοπράνων : Φυσικοί (πίτυρο σιτηρών), συνθετικοί πολυσακχαρίτες και ψύλλιο. Θεωρούνται τα αθωότερα και το αποτέλεσμά τους εμφανίζεται 12 – 24 ώρες από τη λήψη τους.
 Μαλακτικά κοπράνων : Βασικό συστατικό τους είναι η υγρή παραφίνη (π.χ. Nujol – Parafine oil).
 Διεγείροντα εντερική κινητικότητα : Η χρόνια χρήση τους, λόγω της εξάρτησης που προκαλούν και των σοβαρών ανεπιθύμητων παρενεργειών τους (ατονία εντέρου και υποκαλιαιμία), πρέπει να αποφεύγεται (π.χ. Dulcolax – Castor oil – Guttalax – Laxatol – X prep – Pursennid).
 Aλατούχα και Ωσμωτικώς δρώντα : Tα άλατα του μαγνησίου (π.χ. milk of magnesia), αν και αντενδείκνυνται στους ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, μαζί με τα ωσμωτικώς δρώντα (π.χ. Importal – Duphalac) αποτελούν τα καθαρτικά που χρησιμοποιούνται συχνότερα σε αποτυχία να αντιμετωπισθεί η δυσκοιλιότητα με τις προηγούμενες οδηγίες. 
Τέλος υπόθετα ή υποκλυσμοί χρησιμοποιούνται όταν απαιτείται γρήγορη ανταπόκριση, στο αρχικό τμήμα του παχέος εντέρου (ορθοσιγμοειδές). Ο γιατρός σας είναι ο μόνος αρμόδιος να αποφασίσει το είδος του καθαρτικού, τη δοσολογία του και τη χρονική διάρκεια χορήγησής του, όταν αποτύχουν όλα τα προαναφερόμενα μέτρα. 

ANTIMΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ Η ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ : Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας χειρουργικά είναι σπανιότατη. Ασθενείς μη ανταποκρινόμενοι σε κανένα μη χειρουργικό θεραπευτικό μέτρο και μετά από επίμονο και διεξοδικό έλεγχο της αιτίας της δυσκοιλιότητας πρέπει να καταλήγουν στη χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος.